In Portugal krijgen gezinnen automatisch korting op de energierekening

Het gaat met name om groepen die moeite hebben met de aanvraagprocedure en onvoldoende bekend zijn met de systemen van de overheid.

Platform voor gegevensuitwisseling

Vanaf 2016 is de toekenning van dit energietarief volledig geautomatiseerd via een platform van het Agentschap voor Bestuurlijke Vernieuwing (Administrative Modernisation Agency, AMA). Dit platform maakt het mogelijk om gegevens van verschillende instanties te combineren en met elkaar te kruisen. Zo kunnen de informatiesystemen van de belastingdienst, het agentschap voor sociale zekerheid, de energiebedrijven en het Dictoraat-Generaal Energie en Geologie met elkaar communiceren.

Voor het uitkeren van de toeslag is bijvoorbeeld informatie nodig over het inkomen van een gezin, de gezinsgrootte, overige verleende toeslagen, het energiegebruik van de woning en het eigendomsrecht van de woning. Door deze gegevens te combineren, ontstaat er een volledig beeld van een gezin.

Privacy geen belemmering

De eigenaar van het platform, het AMA, heeft een protocol opgesteld om de uitwisseling van gegevens via het platform privacy vriendelijk en binnen de juridische kaders te laten verlopen.

Allereerst voldoet de uitwisseling van de gegevens aan de Europese privacyrichtlijnen, zoals die zijn opgesteld in de GDPR en zijn vertaald naar de Portugese situatie in de RCM 41/2018. Deze juridische basis geeft richtlijnen voor het gebruik van persoonsgegevens en voor de beveiliging ervan. De CNPD (Nationale commissie voor gegevensbescherming) houdt toezicht op het naleven van deze richtlijnen en op het rechtmatig gebruik van persoonsgegevens door overheidsorganisaties.

Dat deze toezichthouder dat scherp doet, blijkt uit een recente boete van meer dan één miljoen euro aan de gemeente Lissabon voor het overtreden van deze wetgeving. De toezichthouder oordeelde dat verschillende bepalingen uit de GDPR waren geschonden, waaronder een gebrek aan rechtmatigheid en het schenden van de bewaartermijn.

Verder worden alleen gegevens via het platform uitgewisseld ten behoeve van het vooraf bepaalde doel. Het gaat het hierbij enkel om de gegevens die nodig zijn om het sociale energietarief toe te kennen. Bovendien worden alle uitgewisselde gegevens niet langer dan nodig bewaard. De uitwisseling gebeurt verder versleuteld via privénetwerken, waardoor ze niet toegankelijk zijn via internet. Als er gegevens langer opgeslagen moeten worden, dan gebeurt dit geanonimiseerd en zijn deze alleen toegankelijk via een authenticatieprogramma van de Portugese overheid (een soort DigiD). De beveiliging van de gegevens gebeurt door software met Europese licenties.

De AMA is als verwerkingsverantwoordelijke belast met het toezicht op deze richtlijnen. Klachten, bezwaren of verzoeken om inzage van gebruikte gegevens kunnen worden gericht aan de Data Protection Officer, die met contactgegevens gemakkelijk via de website te vinden is.

Resultaten

Deze werkwijze heeft geleid tot een toename van 400% in het aantal gezinnen dat recht heeft op het sociale energietarief ten opzichte van de situatie vóór 2016. Het invullen en verzamelen van de vele benodigde documenten was voorheen veel te complex voor veel kwetsbare gezinnen.