Privacy/AVG-dilemma’s bij gegevensuitwisseling in de publieke dienstverlening

De centrale vraag van het onderzoek is “Welke afwegingen maken FG’s, privacy officers en juridisch adviseurs in hun advies om gegevens te delen? Welke criteria wegen het zwaarst en zien we verschillen tussen groepen?”.

Met een AI (artificial intelligence)-keuzemodel hebben wij zo’n 50 FG’s en privacy officers van landelijke uitvoeringsorganisaties, gemeenten en de Rijksoverheid 21 fictieve scenario’s voorgelegd.

Concreet zijn deelnemers gevraagd of ze de gegevens zouden delen met een andere partij (interne afdeling of externe organisatie). Op basis van kunstmatige intelligentie (machine learning) hebben we beslisgedrag geanalyseerd en gekeken welke (van 10) criteria zij het zwaarst meewegen, zonder dat hiervoor historische data nodig zijn. Tijdens een verdiepende sessie zijn de resultaten geduid door experts.

• Inzicht 1. In de beoordeling van de 21 scenario’s zien we dat verschillend wordt geadviseerd over gegevensdeling. Er is een zichtbaar verschil in interpretatie tussen professionals.
• Inzicht 2. Het zelfbeeld van “rekkelijken” en “preciezen” is niet volgens verwachting.
• Inzicht 3. Hoe langer professionals werkzaam zijn binnen hun organisatie, hoe minder negatief wordt geadviseerd. Dit effect speelt niet bij het aantal jaar ervaring binnen privacy vakgebied.
• Inzicht 4. Het meest doorslaggevende criterium om gegevens te delen is of er een verband met het doel van gegevensverzameling is, gevolgd door de wettelijke taak van de organisatie. De hoeveelheid betrokkenen van wie gegevens worden gedeeld blijkt niet relevant voor de keuze van gegevensdeling.
• Inzicht 5. Met name bij de gevolgen voor betrokkenen zijn grote verschillen in weging zichtbaar. Het aantal jaar ervaring, de functie en organisatie waar professionals werkzaam zijn, zijn bepalend voor het meewegen van dit criterium.

Vanuit de resultaten en de verdiepende sessie met experts komen we tot de volgende aanbevelingen:

1. Deel kennis over specifieke casussen.
2. Geef professionals die nieuw zijn in het vak training om betrokkenen meer centraal te stellen in hun beslissingen.
3. Toets adviezen met “de virtuele collega” (zie rapport).

Over dit onderzoek publiceerden we ook dit artikel.